«Ένα ταξίδι με τον Στράβωνα» στον αρχαιολογικό χώρο των Αιγών

Μια σκηνοθέτις, η Νικολέτα Φιλόσογλου, ανεβάζει μια παράσταση στο θέατρο Αιγών, όπου συνδέει το εχθές με το σήμερα σε σχέση με την κλιματική αλλαγή ακολουθώντας τα βήματα του αρχαίου γεωγράφου Στράβωνα. 

Το Υπουργείο Πολιτισμού επιστρέφει το 2023, για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, με τον θεσμό «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» και επιχειρεί την όσμωση της πολιτιστικής κληρονομιάς με την σύγχρονη δημιουργία, αλλά και την ενεργοποίηση της κοινωνίας για το παρόν και μέλλον του πλανήτη, την κλιματική κρίση και τις συντριπτικές συνέπειές της, όχι μόνο στη ζωή όλων μας, αλλά και στο πολιτιστικό απόθεμα, υλικό και άυλο.  

Η κ. Φιλόσογλου ανέλαβε το βάρος της συγγραφής και της σκηνοθεσίας ενός έργου, που θα εκπαιδεύει από σκηνής, όπως γινόταν στην αρχαία αθηναϊκή κοινωνία. Η ιδέα για επιστροφή στο κείμενο του Στράβωνα ήταν του Βασίλη Παπαβασιλείου, όπως λέει.

Από την έρευνα των επιστημόνων διαπιστώνεται ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος οφείλεται στην ανθρώπινη παρέμβαση, ιδιαίτερα τα τελευταία 70 χρόνια, αλλά υπάρχει μεγάλο κενό όσον αφορά την εκπαίδευση, όπως αναφέρει η κ. Φιλόσογλου. Υπάρχουν βιβλία για να ενημερωθούν με εύληπτο τρόπο τα παιδιά του δημοτικού ή του γυμνασίου; Διερωτάται.

Πόσοι ακαδημαϊκοί συγκεντρώνουν ταυτόχρονα γνώσεις, γεωλογίας, φυσικής, ανθρωπολογίας, οικονομίας, κοσμολογίας, για να γράψουν για τις μελλοντικές συνθήκες, όπως διαμορφώνονται στην ανθρωπόκαινο περίοδο; Τα προβλήματα επεκτείνονται στις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις του φαινομένου, την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις δύσκολες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Και τι θα συμβεί εάν αυτό συνδυαστεί με την επικράτηση της τεχνητής νοημοσύνης; Οι καλλιτέχνες ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του υπουργείου να δημιουργήσουν νέα έργα πάνω στον προβληματισμό αυτό, με αναγνώσεις που δεν περιορίζονται στην αναπαραγωγή δυστοπικών προβλέψεων, αλλά θέτουν ερωτήματα για μια σφαιρική θεώρηση του φαινομένου.  

Οι καλλιτέχνες εμπνέονται και δημιουργούν νέα έργα, ελπίζοντας αυτά να αποτελέσουν μια παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, που θα διαβάσουν κείμενα, γραμμένα ειδικά για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.

«Αλλάζει η βιοποικιλότητα λόγω της κλιματικής αλλαγής και αυτό παρατηρείται κυρίως στο θαλάσσιο περιβάλλον», επισημαίνει η κ. Φιλόσογλου. Οι αλλαγές είναι ταχύτατες και οι κοινωνίες είναι ανενημέρωτες. Το σπίτι μας, ο πλανήτης αλλάζει συνεχώς. Αλληλεπιδρούμε και συνυπάρχουμε. Μια ανάλογη διαδραστική παράσταση, μια διερεύνηση προηγούμενων μεταβολών από το ιστορικό παρελθόν και της επίδρασής τους στον ανθρώπινο πολιτισμό, θα απολαύσει το κοινό την Παρασκευή και το Σάββατο στις 20:00 το βράδυ, στον αρχαιολογικό χώρο των Αιγών. Εκεί όπου την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου έφτανε η θάλασσα. Μια νέα χαρτογράφηση του χώρου, με ανάκληση των αιώνιων ιδεών.

Ένα ταξίδι στα μέρη που επισκέφτηκε ο αρχαίος γεωγράφος, στις αλλαγές που έχουν επέλθει. Η Ευρώπη ως ήπειρος υπέστη την επίδραση λαών περισσότερο και λιγότερο πολιτισμένων, που δημιούργησαν τις συνθήκες ανάπτυξης του πολιτισμού.

Ο Στράβων διαπίστωσε ότι «Υπάρχει και κάτι το καταπληκτικό σε αυτήν την ήπειρο. Όλη έχει ποικίλα βουνά και πεδιάδες ώστε σε όλα τα μέρη συνυπάρχουν γεωργία, πολιτεία και πολεμική τέχνη… Έχει αφθονία πολεμιστών και πολλούς γεωργούς που κρατάνε τη συνοχή των πόλεων. Διαφέρει και αλλού: παράγει τα καλύτερα προϊόντα, που είναι χρήσιμα στον βίο, και πολλά χρήσιμα μέταλλα, ενώ μπαχαρικά και πολύτιμους λίθους εισάγει από έξω· πράγματα που αν δεν τα έχεις, δεν γίνεται η ζωή σου χειρότερη από αυτόν που τα έχει. Επίσης έχει αφθονία κτηνοτροφίας και λίγα άγρια θηρία».[1] 

Από τις Αιγές της Μακεδονίας έως τις Αιγές στην Αιολίδα της βορειοδυτικής Μικράς Ασίας, η λαμπρότερη περίοδος του ελληνικού πολιτισμού, οφείλει να μην καταλήξει θολή ανάμνηση. Η γνώση ήταν πάντα η μεγαλύτερη δύναμη. 

Τα μέσα ενημέρωσης παίζουν καθοριστικό ρόλο, δίνοντας υπερβολική έμφαση στο τώρα εις βάρος της ιστορικής προοπτικής. Η ενημέρωση, πρέπει να είναι συνεχής και με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, σε ώρες υψηλής τηλεθέασης, προκειμένου να έχει αποτέλεσμα. «Επανάληψις, μήτηρ πάσης μαθήσεως». Μια νομοθετική ρύθμιση, σχετικά με την υποχρέωση τους να λειτουργούν και ως Μέσα με κοινωνικό χαρακτήρα, πέραν του κερδοσκοπικού θα αποτελούσε μια σοβαρή προσπάθεια, μια πρόκληση προς εκείνους που «επί τὰ ἑτοῖμα μᾶλλον τρέπονται».[2]

[1]Στράβων, Γεωγραφικά 2.5.26, «ὑπάρχειδήτικαὶπρὸςτοῦτοεὐφυὲςτῇἠπείρῳταύτῃ·ὅληγὰρδιαπεποίκιλταιπεδίοιςτεκαὶὄρεσιν, ὥστεπανταχοῦκαὶτὸγεωργικὸνκαὶτὸπολιτικὸνκαὶτὸμάχιμονπαρακεῖσθαι·πλέονδ᾽εἶναιθάτερον, τὸτῆςεἰρήνηςοἰκεῖον, ὥσθ᾽ὅλωνἐπικρατεῖτοῦτο, προσλαμβανόντωνκαὶτῶνἡγεμόνων, Ἑλλήνωνμὲνπρότερον, ΜακεδόνωνδὲκαὶῬωμαίωνὕστερον. διὰτοῦτοδὲκαὶπρὸςπόλεμοναὐταρκεστάτηἐστί·καὶγὰρτὸμάχιμονπλῆθοςἄφθονονἔχεικαὶτὸἐργαζόμενοντὴνγῆνκαὶτὸτὰςπόλειςσυνέχον. διαφέρειδὲκαὶταύτῃ, διότιτοὺςκαρποὺςἐκφέρειτοὺςἀρίστουςκαὶτοὺςἀναγκαίουςτῷβίῳκαὶμέταλλαὅσαχρήσιμα, θυώματαδὲκαὶλίθουςπολυτελεῖςἔξωθενμέτεισιν, ὧντοῖςσπανιζομένοιςοὐδὲνχείρωνὁβίοςἐστὶνἢτοῖςεὐπορουμένοις. ὡςδ᾽αὕτωςβοσκημάτωνμὲνπολλῶνἀφθονίανπαρέχει, θηρίωνδὲσπάνιν. τοιαύτημὲνἡἤπειροςαὕτηκαθόλουτὴνφύσινἐστί».

[2] ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ Ἱστορίαι,  [1.20.3]   

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More