Εκδηλώσεις μνήμης για την σφαγή της Χίου

Η μνήμη είναι πάντα ζωντανή και συνταράσσει στον μαρτυρικό τόπο, της μονής του Αγίου Μηνά, όταν ανήμερα του Πάσχα του 1822 οι Τούρκοι του Καρά Αλί κατέσφαξαν τον πληθυσμό της Χίου.

Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Θοδωρής Πυλιώτης, έφτασε στον τόπο όπου οι ευρωπαίοι με αποτροπιασμό είδαν τι σημαίνει τουρκική βαρβαρότητα.

Ο Kωνσταντίνος Πρωάκης, πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Νεοχωρίου «Άγιος Μηνάς», δίνει μερικές λεπτομέρειες του ιστορικού της επαναστάσεως και της επακόλουθης σφαγής. Από το 2021 λειτουργεί έκθεση εντός της μονής του Αγίου Μηνά, όπου διατηρείται η πόρτα του ναού, που γκρέμισαν οι Τούρκοι εισερχόμενοι για να σφαγιάσουν τους αμάχους.

Σε 140.000 υπολογίζονταν οι κάτοικοι του νησιού που τότε ευημερούσε λόγω των  προνομίων που είχαν δοθεί στο νησί από την αδελφή του σουλτάνου για την καλλιέργεια και την εμπορία της μαστίχας. Αυτό τελείωσε στις 11 Μαρτίου 1822, όταν οι Αντώνιος Μπουρνιάς και Λυκούργος Λογοθέτης σήκωσαν το λάβαρο του αγώνα. Η αντιπαλότητα μεταξύ των ελλήνων αρχηγών και η απροθυμία των κατοίκων να πάρουν μέρος στην εξέγερση, φοβούμενοι μην χάσουν τα προνόμια  τους, οδήγησε στην καταδίκη τους. Ο στόλος του Καρά Αλί αποβίβασε 7.000 άνδρες  και δεν έμεινε ζωντανό παιδί κάτω των τριών ετών, άνδρες άνω των 12 και γυναίκες άνω των 40 ετών.

Σφαγιάστηκαν 42.000 άνθρωποι, 52.000 πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα και οι περίπου 3.000 κάτοικοι που κατέφυγαν στην μονή δεν βρήκαν έλεος.

Η αιμοδιψής περιγραφή του τοποτηρητού της Χίου Βαχίτ πασά είναι η αδιαμφισβήτητη μαρτυρία της μαζικής εξοντώσεως του πληθυσμού: «Εἰς τὰς συμπλοκὰς τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἔμειναν εἰς τὰ πεδία τῆς μάχης ἕως 3.000 πτώματα ἀσπαίροντα βεθήλων καὶ ἀπίστων κιαφίρων, ἐξ ἡμῶν δὲ μόλις 6 µετέβησαν εἰς τὰς αἰωνίους μονὰς» ἵνα λάβωσι τὸν μαρτυρικὸν στέφανον, 9 δὲ ἑτραυματίσθήσαν, καὶ οὗτοι ὄχι κινδυνωδῶς. Τὸ ἑσπέρας οἱ ἥρωές µας ἐκ τῆς φρουρᾶς ἔσπευσαν νὰ θέσωσιν ὑπὸ τοὺς πόδας τοῦ τοποτηρητοῦ τὰς αἱμοσταγεῖς κεφαλὰς τῶν ἀποστατῶν ἐπισημοτέρων γκιαούρων… “Αλλοι πάλιν προσέφερον εἰς τὸν τοποτηρητὴν οὐχ ἧττον πολύτιμον προσφορὰν ζῶντας αἰχμαλώτους τινὰς ἐκ τῶν ὀνομαστῶν ἐπὶ ἀπιστίᾳ καὶ ἀποστασία Χίων χριστιανῶν, τοὺς ὁποίες ἅμα εἶδεν ὁ τοποτηρητὰς, προσέταξε νὰ καρατομηθῶσι καὶ νὰ γεμισθῶσι τὰ κρανία των δι’ ἀχύρου ἁπαλοῦ, τὰ δε βέδηλα καὶ ἄπιστα πτώματά των ἐῤῥίφθησαν αὖθωρεὶ εἰς τὴν θάλασσαν… Ὁ τοποτηρητὴς… ἐψήφισε δὲ 260 γρόσια διὰ κάθε γλῶσσαν, καὶ 100 διὰ κάθε κεφαλήν, καὶ 3.000 διὰ τοὺς πυροβολιστὰς τῶν δύο ἐκείνων τηλεβόλων».[1]

Για τους Τούρκους η σφαγή αμάχων ήταν επίδειξη γενναιότητας και υπερηφάνειας: «ἡ φρουρά µας ἐπέπεσε µετ᾽ ἄπαραμιλλου ἐνεργἠτικότητος καὶ ταχύτητος καὶ γενναιότητος κατὰ τῶν ἀπίστων γκιαούρων. τῶν ὁποίων τοὺς μὲν ἠλικιωμένους ἐπέρασαν γενναιότατα ἐν στόµατι μαχαίρας; παρόµοίως καὶ τὰς ἠλικιωμένας γραίας, την δε κινητήν περιουσίαν αὐτῶν ἐλεηλάτισαν λείαν,… τὰς δὲ ὡραίας κόρας των καὶ τοὺς τρυφεροὺς νεανίσκους των ἠχμαλώτισαν (ιγ): τὸ αἷμα ἔῤῥευσε ποταμηδὸν».[2]

Αυτή η βαρβαρότητα, άγγιξε τους ευρωπαίους, αλλά πέρα από την κοινή γνώμη, η αντίδραση των κυβερνήσεων ήταν ανύπαρκτη.

Την απάντηση των Ελλήνων έδωσε ο Κωνσταντίνος Κανάρης και ο Ανδρέας Πιπίνος, οι οποίοι τη νύχτα της 6ης Ιουνίου, με τα πυρπολικά τους μπήκαν στο λιμάνι της Χίου, όπου οι Τούρκοι γιόρταζαν το Μπαϊράμ και πυρπόλησαν την ναυαρχίδα του  Καρά Αλή, τινάζοντας στον αέρα το πλοίο, τον τούρκο ναύαρχο και 2.000 Τούρκους.

[1] Βαχίτ πασάς, Απομνημονεύματα πολιτικά του Βαχίτ πασά πρέσβεως εν Παρισίοις τω 1802, Ρεΐζ Εφέντη τω 1808 και Τοποτηρητού της Χίου τω 1822, Τύποις Γ. Μελισταγούς Μακεδόνος, 1861, σσ. 69, 71.

[2] Βαχίτ πασάς, Απομνημονεύματα πολιτικά του Βαχίτ πασά πρέσβεως εν Παρισίοις τω 1802, Ρεΐζ Εφέντη τω 1808 και Τοποτηρητού της Χίου τω 1822, Τύποις Γ. Μελισταγούς Μακεδόνος, 1861, σ. 81

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More