Ουδέν νεότερον από το ιρανικό μέτωπο;
Καταργείται τελικά ή όχι η αστυνομία Θρησκευτικών Ηθών στο Ιράν, μετά από δύο μήνες αιματηρών διαδηλώσεων; Ποια είναι η ιστορία και φύση αυτού του θεσμού; Υπάρχει περίπτωση να προκαλέσει αλλαγές στο θεοκρατικό καθεστώς η ιδιαίτερη αναταραχή στις περιοχές των Κούρδων του Ιράν, αλλά και οι επιθέσεις που διενεργεί η Τεχεράνη στο ιρακινό Κουρδιστάν; Και τέλος ποιες επιπτώσεις δημιουργούνται από την ακόμη μεγαλύτερη διάρρηξη των σχέσεων Ιράν-Δύσης;
Προσκεκλημένος για τη συζήτηση αυτών των θεμάτων στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου “Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο” ήταν ο Νικόλαος Λάμπας, Επ. Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Κολλέγιο και Ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ στον Τομέα Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής, με ιδιαίτερη ενασχόληση με τα θέματα του Ιράν.
Mετά το κύμα διαδηλώσεων, που συγκλονίζουν τη χώρα για πάνω από δύο μήνες, ο Γενικός Εισαγγελέας του Ιράν, ΜοχαμάντΤζαφάρΜονταζερί, εισηγήθηκε τις προηγούμενες μέρες την παύση της Αστυνομίας των Ηθών ως αυτοτελούς οργάνου και την επανενσωμάτωση στα σώματα ασφάλειας, όπως ήταν πριν το 2006 και την εκλογή του πρόεδρου Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ . Ωστόσο, αν και πολλοί βιάστηκαν να χαρούν για το γεγονός, θεωρώντας πως κάτι πρόκειται ν’ αλλάξει στη χώρα του Κόλπου, εντούτοις η εν λόγω εισήγηση φαίνεται ότι αποτέλεσε μια κίνηση σφυγμομέτρησης της κοινής γνώμης και κατευνασμού των αντιδράσεων. Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν φαίνεται να οδηγεί σε κατάργηση της Αστυνομίας των Ηθών, ενώ δεν υπάρχει και καμία ένδειξη ότι ο νόμος που επιβάλλει υποχρεωτικό κώδικα ενδυμασίας θα τερματιστεί.
Για την ιστορία και καλύτερη κατανόηση του θέματος να αναφερθεί ότι η Αστυνομία των Θρησκευτικών Ηθών προϋπήρχε της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979 και συγκεκριμένα απ’ όταν ο Αγιατολάχ Χομεϊνί έγινε θρησκευτικός ηγέτης μεγάλης μερίδας του πληθυσμού του Ιράν, τη δεκαετία του 1960. Το συγκεκριμένο σώμα της Αστυνομίας, από το 1979 μέχρι το 2006, λειτουργούσε στο πλαίσιο μιας θρησκευτικής νομοκανονιστικής εφαρμογής, γεγονός που σημαίνει ότι επιτηρούσε την εφαρμογή του ισλαμικού νόμου χωρίς κάποιο νομοθετικό πλαίσιο. Από το 2006 και μετά την εκλογή του πρόεδρου Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ», καθώς ο ίδιος αμφισβητήθηκε αρχικά από τους κληρικούς ηγέτες του Ιράν και από τον ίδιο τον Αγιατολάχ Χαμενεΐ ως προς τις θρησκευτικές του απόψεις, για να φέρει με το μέρος του τους θρησκευόμενους εφάρμοσε νομότυπα την Αστυνομία των Ηθών με αστυνομικά πρότυπα, που τους έδινε την ευχέρεια να συλλαμβάνουν γυναίκες, να προβαίνουν σε επιπλήξεις και να παίρνουν στα δικαστήρια υποθέσεις. Σύμφωνα με όσα έχουν συμβεί μέσα στα χρόνια που μεσολάβησαν, ακόμη και άνδρες τιμωρούνται για ‘απρεπή ενδυμασία’ που είναι η μη παραδοσιακή, ‘δυτικού τύπου’ κουρέματα και οι γυναίκες για τη χρήση μακιγιάζ σε δημόσιους χώρους, πολύχρωμων ή στενών ρούχων, σκισμένων τζιν, σορτς κλπ.
Αρχικά, οι άνδρες που ήταν μέλη της Αστυνομίας Ηθών φορούσαν πράσινες στολές και οι γυναίκες μαύρα τσαντόρ. Τα τελευταία χρόνια υπήρχαν και μυστικοί πράκτορες, μέσα στα πλήθη”. Έως το Δεκέμβριο του 2017, οι παραβάτες συλλαμβάνονταν, κρατούνταν και κινούνταν νομικές διαδικασίες. Έκτοτε παίρνουν μια προειδοποίηση και αν το παράπτωμα είναι βαρύ, οδηγούνται σε ‘συμβουλευτικό κέντρο εκπαίδευσης’ ή στο αστυνομικό τμήμα, όπου παρακολουθούν υποχρεωτική διάλεξη για την χιτζάμπ, το σεμνό ρουχισμό και τις ισλαμικές αξίες. Μόνον αν κάποιος δεν θέλει να ακολουθήσει την αστυνομία ηθών τότε χρησιμοποιείται βία. Πάντως, όποιες προσπάθειες έγιναν από μετριοπαθείς κυβερνήσεις, όπως του Ροχανί, δεν καρποφόρησαν γιατί η Αστυνομία των Ηθών έτυχε αποδοχής από μεγάλη μερίδα του κόσμου, με αποτέλεσμα η δράση της να γίνεται αποδεκτή.
Επομένως το ερώτημα που τίθεται είναι τι μπορεί να συμβεί στο εξής. Ολα δείχνουν ότι το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης έχει πράγματι θορυβηθεί από τη διάρκεια και την ένταση των κινητοποιήσεων και γι’ αυτό έχει περιορίσει αισθητά τη δραστηριότητα των «περιπόλων». Για παράδειγμα, σε αρκετές περιοχές της χώρας και ιδιαίτερα στα πανεπιστήμια και τις πιο «κοσμικές» γειτονιές της βόρειας Τεχεράνης, πολλές διαδηλώτριες βγάζουν και καίνε δημόσια τις χιτζάμπ τους μπροστά σε μέλη της θρησκευτικής αστυνομίας, αλλά και Φρουρούς της Επανάστασης -χωρίς να συλλαμβάνονται και να τιμωρούνται. Ταυτόχρονα, ο σκληροπυρηνικός πρόεδρος, Εμπραχιμ Ραϊσί, και ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, Μοχαμάντ Καλιμπάφ, ξεκίνησαν, επισκέψεις στα πανεπιστήμια της Τεχεράνης, με σκοπό να ανοίξουν διάλογο με τους φοιτητές που απέχουν από τα μαθήματά τους, πάνω στο καυτό ζήτημα των «κοινωνικών μεταρρυθμίσεων». Διαφαίνονται επίσης ορισμένες εσωτερικές διαφωνίες στο καθεστώς στον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε στις διαδηλώσεις των τελευταίων δύο μηνών: η μία είναι να αρνείται την ευθύνη ή ακόμη και να παριστάνει την αντιπολίτευση, η άλλη να υιοθετεί τη γραμμή τής πιο σκληρής καταστολής. Και το ζήτημα είναι αν μπορεί ο επίμονος και δυναμικός αγώνας των Ιρανών γυναικών και αντρών να επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο ελέγχει και καταπιέζει την κοινωνία το θεοκρατικό καθεστώς, κάτι που δεν φαίνεται να έχει μεγάλες πιθανότητες.
Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι πως το καθεστώς προσπαθεί ενεργά να διαχωρίσει τις «αυθόρμητες» κινητοποιήσεις ενάντια στη μαντίλα και τους ηθικούς καταναγκασμούς, από τον γενικότερο αντικυβερνητικό ξεσηκωμό για ανατροπή της θεοκρατίας, τον οποίο θεωρεί υποκινούμενο από ξένες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ισραήλ, Βρετανία και Γαλλία). Έναν ξεσηκωμό που σε αρκετές βορειοδυτικές επαρχίες –και ιδίως όπου υπάρχει έντονο κουρδικό στοιχείο– έχει πάρει χαρακτήρα ένοπλης εξέγερσης, με δεκάδες νεκρούς διαδηλωτές και αστυνομικούς. Να σημειωθεί ότι η Τεχεράνη έχει ήδη προχωρήσει σε βομβαρδισμούς «τρομοκρατικών αρχηγείων» πέρα από τα σύνορά της, στο ιρακινό Κουρδιστάν, και απειλεί να προχωρήσει ακόμη και σε ένοπλη επέμβαση -κατά το τουρκικό μοντέλο- προκειμένου να διαλύσει αυτό που βλέπει σαν μια «τηλεχειριζόμενη», εν εξελίξει «έγχρωμη επανάσταση». Δεν είναι τυχαίο ότι, τις προηγούμενες μέρες, η ιρανική τηλεόραση παρουσίαζε ρεπορτάζ για κατασχεμένα φορτία όπλων και συλληφθέντες ξένους πράκτορες – προβοκάτορες.
Επίσης, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι το καθεστώς πιέστηκε από την Κίνα και τη Ρωσία να επιδείξει σχετική μετριοπάθεια, ώστε οι διαδηλώσεις να μην οδηγήσουν σε προβλήματα για τις επενδύσεις τους στο Ιράν. Από την άλλη της προηγούμενες μέρες υπήρξαν συντονισμένα πυρά από ΗΠΑ και Βρετανία κατά της Ρωσίας και του Ιράν, με αφορμή τη συνεργασία στον στρατιωτικό τομέα που φέρεται να έχουν η Μόσχα με την Τεχεράνη. Επίσης, ένα παράπλευρο θύμα του ξεσηκωμού των πολιτών στο Ιράν και της βίαιης καταστολής των διαδηλώσεων φαίνεται πως θα είναι και η προσπάθεια για σύναψη νέας διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο μάλλον ενταφιάζεται οριστικά λόγω της νέας όξυνσης των σχέσεων της Τεχεράνης με όλες τις δυτικές πρωτεύουσες που άσκησαν κριτική.
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
