Π. Λιάκουρας στο Πρώτο: Ποια είναι τα βήματα για τη Χάγη (audio)

«Η Χάγη άναψε φωτιές» ήταν το πρώτο σχόλιο του καθηγητή Διεθνούς Δικαίου Πέτρου Λιάκουρα, μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Ναι μεν Αλλά» με την Ευαγγελία Μπαλτατζή, σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και με άξονα τις σχετικές δηλώσεις του πρωθυπουργού πριν λίγες μέρες, σε τηλεοπτική του συνέντευξη.

Ερωτηθείς, γιατί πρέπει να πάμε στην Χάγη, ο κ. Λιάκουρας απάντησε «επειδή δεν πρόκειται να τα βρούμε σε μια διαπραγμάτευση για σύναψη συμφωνίας και κυρίως  γιατί αυτό περίπου προσδιορίζει και προβλέπει η Σύμβαση για το Δίκαιο Θάλασσας, το οποίο λέει ότι η οριοθέτηση πραγματοποιείται με συμφωνία με βάσει τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και με σκοπό την επίτευξη ενός δίκαιου αποτελέσματος.  Σε περίπτωση που συμφωνία δεν επιτευχθεί τότε υπάρχει προτροπή προς τα κράτη που βρίσκονται σε μία ασυμφωνία, να κάνουν χρήση των μηχανισμών επίλυσης των διαφορών της Σύμβασης που η ίδια προβλέπει, μεταξύ των οποίων είναι και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Όλα αυτά, εφόσον μένουμε σταθεροί σε αυτό που λέμε, ότι η επίλυση θα γίνει επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. Βέβαια πρέπει να πούμε ότι είναι πάγια θέση της Ελλάδας από το 1975 έως και σήμερα η προσφυγή στη Χάγη.

Στην ερώτηση από πού πρέπει να ξαναπιάσουμε το νήμα του διαλόγου με την Τουρκία, ο κ. Λιακουρας υπενθύμισε ότι οι διερευνητικές είχαν ξεκινήσει και πάλι αλλά, όπως είπε,  δεν σημαίνει ότι απαραίτητα πρέπει να πατήσουμε σε αυτή τη διαδικασία, η οποία όμως, είναι μια δοκιμασμένη διαδικασία που καλό είναι να συνεχισθεί. Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας στην συνάντηση που θα έχουν, θα αποφασίσουν εάν θα πάνε σε διερεύνηση, αυτό που εγώ λέω προδιαπραγμάτευση, και εκεί θα  πρέπει να διαμορφωθεί η ατζέντα, δηλαδή ποια θέματα θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης που θα γίνει με νομικά μέσα.  Εάν από πριν τα δύο κράτη έχουν συμφωνήσει σε περίπτωση αποτυχίας συμφωνίας, τα δύο κράτη να διαπραγματευτούν  ένα συνυποσχετικό για την παραπομπή όποιου θέματος έχουν αποφασίσει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Το συνυποσχετικό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί σε αυτό διατυπώνεται το ερώτημα: τι ζητάμε από το Δικαστήριο να μας επιλύσει. Το Δικαστήριο με τη σειρά του, δεν μπορεί να πάει πέρα από το ερώτημα και θα μείνει στο ερώτημα, αν και υπάρχουν υπο-ερωτήματα, αλλά το Δικαστήριο δεν θα ξεφύγει ποτέ για να κάνει κάτι άλλο, από αυτό που έχουν ζητήσει τα μέρη.  Η διαδικασία προσφυγής προϋποθέτει συναίνεση και των δύο μερών.  Το συνυποσχετικό είναι συμφωνία αναγνώρισης αρμοδιότητας του Δικαστηρίου πρωτίστως, γιατί εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν έχει αρμοδιότητα σταματάει εκεί όλη η διαδικασία. Αυτό συμβαίνει στις μονομερείς προσφυγές, όπως έγινε το 1976 που απορρίφθηκε το 1978 λόγω αναρμοδιότητας, γιατί δεν βρέθηκε πουθενά από τα κείμενα που παρασχέθηκαν από την Ελληνική πλευρά, εάν υπάρχει συναίνεση της Τουρκίας για παραπομπή. Εάν πάμε όμως με συνυποσχετικό σημαίνει ότι συναινούν και οι δύο χώρες.

Ο κ. Λιάκουρας, διευκρίνισε επίσης ότι μπορεί οι δύο υπουργοί Εξωτερικών να πουν ότι ανήκουν σε διαφορετική σχολή μεθοδολογίας για την οριοθέτηση, γιατί η Τουρκία ακολουθεί την ευθυδικία και η Ελλάδα την μέση γραμμή. Συνήθως όσοι ακολουθούν την ευθυδικία θεωρούν ότι τα νησιά παίζουν ρόλο στην οριοθέτηση, τα κράτη που έχουν νησιά εννοούν ότι αυτά αποτελούν τα απώτατο όριο της επικράτειας από το οποίο θα ξεκινήσει η μέτρηση με τις αντικείμενες ακτές, άρα η διαφορά είναι τεράστια, και σε περίπτωση που δεν θα τα βρουν στο στάδιο αυτό, θα αναζητηθεί η λύση  στο Διεθνές Δικαστήριο, το οποίο έχει πολύ πλούσια νομολογία, έχει εξετάσει περίπου 35 προσφυγές έως τώρα, μετά το 2009 έχει φτιάξει εξαιρετικό  μεθοδολογικό μοντέλο τριών σταδίων για την οριοθέτηση, το οποίο χρησιμοποιείται από όλα τα υπόλοιπα δικαστήρια. Από εκεί και πέρα θα κρίνει με βάση  ένα δίκαιο αποτέλεσμα.

Στο ερώτημα για ποιο λόγο η προοπτική της Χάγης δημιουργεί αμφιβολία, καχυποψία, φόβο στην ελληνική κοινή γνώμη ο κ. Λιάκουρας τόνισε ότι επειδή έχει «πέσει σύρμα» σε κάποιους, ότι η Χάγη ακολουθεί τη μέθοδο οριοθέτησης της ευθυδικίας,  και πολλοί θεωρούν ότι είναι αυτό που ζητάει η Τουρκία. Όμως δεν είναι έτσι και αυτό γιατί το Δικαστήριο έχει ήδη ξεκαθαρίσει ποια είναι η ευθυδικία. Δεν σημαίνει ότι εξαιρώ το νησί για μου προκαλεί πρόβλημα.  Το νησί θα πάρει την επήρεια που αναλογεί στις ακτές του συγκρινόμενες αυτές οι ακτές με τις ακτές του αντικείμενου κράτους. Αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίον, σε μία υπόθεση, όταν είναι αντικείμενες οι ακτές των νησιών με ένα άλλο κράτος, όπως τα νησιά στην υπόθεση Νικαράγουα Κολομβία, πράγματι τα νησιά αυτά δεν πήραν καθόλου επήρεια, αλλά  πήραν επήρεια σε εκείνες τις ακτές που δεν ήταν αντικείμενες με τις ακτές της Νικαράγουα. Άρα, η ευθυδικία δεν πρέπει να δαιμονοποιείται, αλλά ότι είναι το δίκαιο αποτέλεσμα. Έχει εφευρεθεί ο όρος της επήρειας για να καταδειχθεί ποια είναι η έκταση την οποία μπορεί να έχει  σε υφαλοκρηπίδα ένα νησί, σε σχέση με ένα ηπειρωτικό έδαφος. Πρέπει μάλιστα να προσθέσω ότι όπως έχει πει το Δικαστήριο από παλιά,  από το 1969 και ακολουθείται μέχρι σήμερα, αυτό που παίζει ρόλο στην διεκδίκηση ενός κράτους στην υφαλοκρηπίδα, είναι οι ακτές. Και ακόμα πιο συγκεκριμένα, το σημαντικό είναι η έκταση των ακτών, γιατί έχεις μεγάλη έκταση ακτών σημαίνει ότι έχεις μεγάλη προβολή. Εάν εκεί βρεθεί κάποιο νησί που προέρχεται από ένα ηπειρωτικό κράτος και προσπαθεί να αποκόψει την προβολή των ακτών, εκεί το Δικαστήριο έχει  κάνει λελογισμένη και ισόρροπη αξιολόγηση πόση επήρεια μπορεί να παράγουν και έτσι δεν  αποκόπτει το νησί από το να έχει επήρεια, η οποία όμως θα είναι μερικότερη για να μην αποκόψει την επήρεια των ηπειρωτικών ακτών, που λόγω της έκτασής τους έχουν τη δυνατότητα να έχουν μεγαλύτερη προβολή προς τις αντικείμενες ακτές. Η λογική του Δικαστηρίου είναι ότι θέλει όλες τις ακτές να της δικαιολογήσει, να τους αποδώσει αυτό που παράγουν. Το Δικαστήριο έχει απορρίψει πλήρως την θέση της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια ότι τα νησιά δεν έχουν καθόλου υφαλοκρηπίδα, αλλά αντιθέτως ότι τα νησιά έχουν όλα τα δικαιώματα υφαλοκρηπίδας, η επήρεια όμως θα υπολογιστεί με βάση την σύγκριση των ακτών, και εάν και πόσο η θέση του κάθε νησιού προκαλεί αποκοπή στην προβολή της επήρειας του ηπειρωτικού κράτους.

Αν λάβουμε υπόψη ότι η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ή συμφωνία ή δικαστική απόφαση, πράγματι η παραπομπή στη Χάγη είναι ο μόνος τρόπος για τη διευθέτηση, επισήμανε ο κ. Λιάκουρας.

«Γιατί όπως έχει πει και το Δικαστήριο σε παλαιότερες υποθέσεις, ότι η οριοθέτηση με συμφωνία ή δικαστική απόφαση είναι μια συστατική πράξη, καθορίζει την περιοχή όπου το κάθε κράτος μπορεί να ασκεί αποκλειστικά τα κυριαρχικά δικαιώματά του. Όταν δεν υπάρχει αυτή η οριοθέτηση, τότε το κάθε κράτος έχει διεκδικήσεις και τότε σε μια περιοχή έχουμε επικάλυψη διεκδικήσεων. Στην επικάλυψη διεκδικήσεων, το Δίκαιο της Θάλασσας λέει ότι πρέπει να γίνεται απαραιτήτως οριοθέτηση. Η υποχρέωση είναι στη διαπραγμάτευση, για να επιτευχθεί η συμφωνία. Η συμφωνία είναι υποχρεωτική υπό τον όρο της κυριαρχικής ευχέρειας του κράτους. Ένα κράτος που δεν θέλει να συμφωνήσει, δεν θα πιεστεί να συμφωνήσει, αλλά αν δεν θέλει να συμφωνήσει είναι άδικο, θα έλεγα, ενώ τα κράτη έχουν κάνει τόση προσπάθεια για την επίλυση, να αφήσουν να πέσει και να μην έχουν προβλέψει από πριν, ότι αν δεν τα βρουν σε μια συμφωνία, θα ήταν προτιμότερο να το θέσουν στο δικαστήριο όπου θα έχουν τη δυνατότητα να διατυπώσουν τα επιχειρήματά τους» ανέφερε ο καθηγητής.

Σχετικά με τη λέξη «υποχωρήσεις» την οποία χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στον ΣΚΑΙ και την κριτική που του ασκήθηκε ότι ξεκινά διάλογο με υποχωρητική διάθεση, ο κ. Λιάκουρας σημείωσε ότι «αυτός είναι ένας πολύ εύκολος τρόπος για να κάνει κάποιος αντιπολίτευση σε μια προσπάθεια η οποία πάει να γίνει», προσέθεσε ωστόσο ότι ο πρωθυπουργός θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη λέξη «συμβιβασμός».

«Ο συμβιβασμός σε αυτή την περίπτωση θα ήταν εκείνο το οποίο σε τελική ανάλυση θα αποφαινόταν ή θα αποφανθεί το δικαστήριο, γιατί είναι το αποτέλεσμα της υλοποίησης εκείνων των κανόνων που το δικαστήριο έχει διαμορφώσει και σήμερα υπάρχει ως νομολογία» προσέθεσε ο κ. Λιάκουρας.

«Όλο αυτό με τα μάτια των περισσότερων φαίνεται ότι είναι μια τεράστια υποχώρηση. Δηλαδή εκεί που πιστεύουν ότι εμάς τα δικαιώματα μας φτάνουν μέχρι όπου μπορεί να φανταστεί και να πιάσει το μάτι μας, έρχεται τώρα λοιπόν ένα δικαστήριο το οποίο μας λέει ότι ξέρετε αυτά τα δικαιώματά σας ανήκουν. Σήμερα τα δικαιώματά σας περιορίζονται εκεί. Το δικαστήριο έχει σκεφτεί πολιτικά για να το κάνει αυτό; Καθόλου. Έχει σκεφτεί νομικά, με τη νομολογία» εξήγησε ο κ. Λιάκουρας.

Επισήμανε ότι στην περίπτωση που πράγματι φτάσει η υπόθεση στο δικαστήριο, το πολύ σημαντικό είναι ότι τα χρονικά όρια που θέτει το δικαστήριο είναι ασφυκτικά, μόλις έξι μήνες για την υποβολή των παρατηρήσεων. Πρέπει το κάθε κράτος, η Ελλάδα εν προκειμένω, να έχει φτιάξει όλα τα επιχειρήματα.

«Σημαίνει ότι θα πούμε πώς εμείς ερμηνεύουμε το άρθρο 83 παράγραφος 1 και το 74 παράγραφος 1 για την ΑΟΖ. Αυτό λοιπόν για να το ενισχύσουμε θα πρέπει να κάνουμε ευθεία αναφορά στη νομολογία» σημείωσε ο κ. Λιάκουρας, υπογραμμίζοντας ότι το μόνο, το οποίο θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι να πάρει τη νομολογία η οποία υπάρχει για μια συγκεκριμένη περίπτωση και να προσπαθήσει να την διαφοροποιήσει, λέγοντας ότι
«σε εκείνη την υπόθεση που το δικαστήριο αποφάνθηκε με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιώντας αυτούς τους κανόνες, ήταν διαφορετικά τα γεωγραφικά δεδομένα σε σχέση με αυτά τα δεδομένα που υπάρχουν εδώ».

«Δηλαδή μπορεί πολύ κάλλιστα να πει ότι βεβαίως ανάμεσα στα νησιά, εφόσον υπάρχει ανοιχτή θάλασσα, εννοώ τη Λήμνο και τη Λέσβο, τη Λέσβο και τη Χίο, τη Χίο και τη Σάμο εκεί επειδή υπάρχει ανοιχτή θάλασσα και υπάρχει προβολή των ακτών της Τουρκίας, εκεί πολύ θα μπορούσαν να έχει μία. Έτσι αυτό που λέγαμε παλιά, από τη δεκαετία του 70 που υπήρχε η περίφημη μέθοδος των δακτύλων, δηλαδή να περνούν εν είδει δακτύλων ανάμεσα στα νησιά» περιέγραψε ο κ. Λιάκουρας.

«Μη λέμε ότι η νομολογία δεν είναι καλή ή το δικαστήριο. Έχει δαιμονοποιηθεί γιατί έχει γίνει μία μόνο μονόπλευρη ανάγνωση» τόνισε.

«Αυτό το οποίο πρέπει να ειπωθεί είναι, τι είναι προτιμότερο, να μείνουμε με αυτό το οποίο πιστεύουμε σήμερα, ότι η έκταση της υφαλοκρηπίδας μας πιάνει τα πάντα και αποκλείει την Τουρκία ή να πάμε ακριβώς σε μια λογική, όπως την αντιλαμβάνεται και το δικαστήριο, σε μία λογική οριοθέτηση όπου αν το αφήσουμε όπως έχουμε τώρα, έχουμε απλώς διεκδικήσεις, που σημαίνει ότι δεν μπορούμε να ασκήσουμε τα κυριαρχικά δικαιώματα. Μην κοιτάτε επειδή η Τουρκία το κάνει, εμείς εκεί πατήσαμε και τους είπαμε να μην παραβιάζετε» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Λιάκουρας, καταλήγοντας ότι πρέπει να γίνει η οριοθέτηση πηγαίνοντας σε ένα όργανο το οποίο εμπιστευόμαστε και θεωρούμε ότι είναι το μόνο που μπορεί να καθορίσει τις περιοχές. «Ό,τι θα γίνει στο δικαστήριο δεν θα γίνει από το δικαστήριο από μόνο του, το δικαστήριο θα πρέπει να ακούσει τις απόψεις και των δύο κρατών» επισήμανε ο κ. Λιάκουρας.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More