Βέρμιο – Στην Παναγία Σουμελά

Παραμονή της Μεγάλης γιορτής του 15αύγουστου ιστορικές μνήμες και παραδόσεις συναντώνται στο Βέρμιο, τόπο προσκυνηματικό ειδικά για τον Ποντιακό ελληνισμό.

Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Γιώργος Γεωργιάδης δίνει το παρόν και καταγράφει λεπτό προς λεπτό το τελετουργικό των δυο ημερών, με την λιτάνευση της εικόνας σήμερα παραμονή της γιορτής και την μεγάλη λειτουργία αύριο, παρουσία πλήθους κόσμου.

Ιστορικοί ξενώνες φιλοξενούν τους επισκέπτες που φτάνουν στην περιοχή τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, με μοναδικό σκοπό να προσκυνήσουν.

Η εικόνα της Παναγίας Σουμελά έπειτα από μια περιπετειώδη διαδρομή, έφτασε στο Βέρμιο στην ομώνυμη μονή, που κατασκευάστηκε για να την φιλοξενήσει, μετά την μικρασιατική καταστροφή του 1922.

Η παράδοση συνοδεύει ένα μύθο που ξεκίνησε από το όρος Μελά (Μαύρο βουνό) στην Τραπεζούντα, εξ ου και το όνομα Σου [εις του] Μελά, με την ίδρυση της μονής από δυο Αθηναίους μοναχούς, τον Βαρνάβα και τον Σωφρόνιο, γύρω στο 386 μ.Χ., κατά την διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α’.

Οι περιπέτειες της εν Τραπεζούντι μονής δεν προέρχονταν μόνο από τους Τούρκους. Την εποφθαλμιούσαν μητροπολίτες και πατριάρχες κυρίως λόγω του πλούτου της. Έριδες και φιλονικίες ξεκίνησαν το 1843 μεταξύ του Μητροπολίτη Κωνσταντίου και  των κατοίκων, οι οποίοι αντιδρούσαν στις αποφάσεις του και συνεχίστηκαν το 1863 έως και το 1876, με τις παρεμβάσεις του Πατριάρχη Ιωακείμ ο Β΄.[1] Το μεγάλο πλήγμα για την πόλη της Τραπεζούντας ήλθε το 1915 με τον βομβαρδισμό της από τον ρωσικό στόλο και την κατάληψη της πόλεως τον Απρίλιο του 1916.

Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή οι Τούρκοι κατέστρεψαν ολοσχερώς το μοναστήρι, αφού πρώτα λήστεψαν όλα τα πολύτιμα αντικείμενα και την παρέδωσαν στην φωτιά. Οι μοναχοί πριν την αναγκαστική φυγή το 1923 έκρυψαν στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας την εικόνα της Παναγίας, που κατά την παράδοση λέγεται ότι φιλοτεχνήθηκε από τον Απόστολο Λουκά.

Το 2017 η εφημερίδα Hurriyet, έγραψε πως κατά την διάρκεια των αναστηλωτικών εργασιών στην μονή αποκαλύφθηκε μια σήραγγα, που οδηγεί σε ένα παρεκκλήσι με σημαντικές τοιχογραφίες που απεικονίζουν τον παράδεισο, την κόλαση, την ζωή και τον θάνατο.[2] Ίσως η διάσωση των πολύτιμων κειμηλίων έγινε μέσω τέτοιων σηράγγων.

Το 1930, στο πλαίσιο της Ελληνοτουρκικής προσέγγισης και την επίσκεψη του Ισμέτ Ινονού, στην Αθήνα, ο Ελ. Βενιζέλος έστειλε αντιπροσωπεία στον Πόντο για να παραλάβει τα αποκαλούμενα σύμβολα της ορθοδοξίας. Επί 20 χρόνια η εικόνα εκτίθετο στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας.

Οι ξεριζωμένοι Έλληνες του Πόντου «Αναζητούσαν στις Nέες Xώρες παλαιά Σταυροπηγιακήν Μονή, βραχώδη και απρόσβλητη, παρεμφερή με εκείνη στον Πόντο». Έτσι, ίδρυσαν ένα νέο μοναστήρι, στις πλαγιές του όρους Βέρμιο, κοντά στην πόλη της Νάουσας, όπου μετέφεραν κάποιους από τους θησαυρούς της παλιάς Μονής. Η μονή της Παναγίας Σουμελά εγκαινιάστηκε το 1952 σε έκταση που παραχώρησαν οι κάτοικοι του χωριού Καστανιά, που κατάγονταν από τον Πόντο. 

[1] Ιωάννης Χ. Δοξόπουλος, Τα σκάνδαλα του Σουμελά και η αλήθεια, Εκ του Τυπολιθογραφείου Σεράση, Εν Τραπεζούντι 1911, σσ. 7-11.

[2] Secret tunnel discovered in Sümela Monastery, December 22 2017, https://www.hurriyetdailynews.com/secret-tunnel-discovered-in-sumela-monastery-124552.

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More