Τα «Πάθη» των γλυπτών στα χέρια των Βρετανών

17 Αυγούστου 2023

Η αποκάλυψη της υπόθεσης αφήνει ανεπανόρθωτα εκτεθειμένο το Βρετανικό Μουσείο που επί δεκαετίες αρνείται σθεναρά την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Αρχικά οι Βρετανοί υποστήριζαν πως το εθνικό αρχαιολογικό μας μουσείο ήταν ακατάλληλο για να τα φιλοξενήσει με ασφάλεια ενώ μετά την ανέγερση του μουσείου της Ακροπόλεως, εστιάζουν στα περί νόμιμης απόκτησης των γλυπτών από τον Λόρδο Έλγιν.

Εν τω μεταξύ, συμπόσια, δεξιώσεις, νερά που στάζουν από την οροφή στην αίθουσα που εκτίθενται, κάνουν κατά καιρούς τον γύρω του κόσμου.

Οι Βρετανοί διατείνονται ότι διασώζουν τα γλυπτά του Παρθενώνα, από την εποχή του Έλγιν. Ήταν το 1801, όταν ο περιβόητος Λόρδος, αποφάσισε να προστατεύσει τα γλυπτά του Φειδία από τους Τούρκους και ανέθεσε στον Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι να επιβλέψει την αφαίρεσή τους και τη μεταφορά τους στην Αγγλία. Για να το πετύχει, πριόνισε τις μετόπες και τις λίθους της ζωφόρου. Ο πριονισμός και η απολάξευση έμελλε να είναι η πρώτη από πολλές βαναυσότητες απέναντι στα ελληνικά αριστουργήματα.

Ο Σωκράτης Μαυρομμάτης, φωτογράφος στην Υπηρεσία Συντηρήσεως Ακροπόλεως, με πολλές φωτογραφίες ντοκουμέντα στο αρχείο του, αποδεικνύει ότι από το 1816 στο Βρετανικό μουσείο, τα γλυπτά ήταν εκτεθειμένα μέσα σε μία αίθουσα στην οποία έκαιγαν κάρβουνο σε θερμάστρες χωρίς καμινάδα, με συνέπεια η επιφάνεια τους να μαυρίσει τελείως και να διαβρωθεί.

Σύμφωνα με άρθρο του Ιαν Τζένκινς, πρώην επιμελητή του Βρετανικού Μουσείου, τα Μάρμαρα πλύθηκαν πολλές φορές.

«Ο καθαρισμός του 1938 ήταν σκάνδαλο και η κάλυψή του ήταν ένα άλλο σκάνδαλο», δήλωσε ο Ίαν Τζένκινς, επιμελητής Βρετανικού Μουσείου.

Στη δεκαετία του ’30, ο Λόρδος Ντυβέν, χρησιμοποίησε συρμάτινες βούρτσες, σκληρά εργαλεία και χημικά που καταστρέφουν τις αρχαίες πάτινες, για να καθαρίσει τα γλυπτά.

«Οι εργάτες συνέχιζαν μανιωδώς την εργασία τους μέχρι να πετύχουν “λευκότητα”. Ανάλογα με την κατάσταση του μαρμάρου, αλλού “γδάρθηκε” μισό χιλιοστό και αλλού έως 2,5 χιλιοστά. Αυτό διαπιστώσαμε στην εξέταση του 1999…έως 2,5 χιλιοστά», δήλωσε ο Σωκράτης Μαυρομμάτης, επικεφαλής φωτογράφος της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης μιλώντας στο Liberal.

Τον Νοέμβριο του 1999, το Βρετανικό Μουσείο, παραδέχθηκε ότι νοίκιαζε σε υψηλές τιμές την αίθουσα όπου εκτίθενται τα Γλυπτά του Παρθενώνα για να διοργανώνουν οι πλούσιοι φιλότεχνοι επίσημα δείπνα. Ο βρετανικός Τύπος αντέδρασε, επισημαίνοντας τον κίνδυνο φθοράς των αρχαιοτήτων σε περίπτωση που αδέξιοι καλεσμένοι άδειαζαν το ποτήρι με το κρασί τους επάνω στις ελληνικές αρχαιότητες.

Τo 2019, κάνουν τον γύρο του κόσμου, φωτογραφίες που τράβηξαν επισκέπτες από την Κρήτη. Δείχνουν μούχλα στο ταβάνι του Βρετανικού Μουσείου, στην αίθουσα όπου εκτίθενται τα γλυπτά του Παρθενώνα.

Τον Αύγουστο του 2021, με τον ειρωνικό τίτλο «Βρέχει ξανά στον εκθεσιακό χώρο με τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο», η εφημερίδα THE ART NEWSPAPER, έθιξε γι΄ άλλη μια φορά τις απαράδεκτες συνθήκες συντήρησης των γλυπτών του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο.

Ο Αλέξι Κέι Κάμπελ, μέλος βρετανικής επιτροπής για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, δήλωσε πως: «Τον χειμώνα βάζουν μηχανήματα για θέρμανση και το καλοκαίρι ανεμιστήρες, θυμίζει τριτοκοσμικό μουσείο».

Για «εικόνα εγκατάλειψης», έκανε λόγο η Υπ. Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη: «Τον Σεπτέμβριο του 2019, όταν είχαν δημοσιευθεί αντίστοιχες φωτογραφίες, είχαμε τονίσει ότι οι εικόνες αυτές ενισχύουν απόλυτα το δίκαιο, διαρκές και αδιαπραγμάτευτο αίτημα της Ελλάδας για την επανένωση των Γλυπτών».

Το μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα, έχει λάβει διεθνείς διακρίσεις. Τον Νοέμβριο του 2010 σε διαγωνισμό της Ένωσης Δημοσιογράφων Τουριστικών Συντακτών Μεγάλης Βρετανίας ψηφίσθηκε ως το Καλύτερο Μουσείο του Κόσμου.

φωτο: DANIEL LEAL / AFP

Τι έχει χαθεί από το Βρετανικό Μουσείο ανά τις δεκαετίες

Δεκαετία 1970: Κλοπή νομισμάτων και μεταλλίων

Δεκαετία 1990: Κλοπή αντικειμένων του ιαπωνικού πολιτισμού σε τρία διαφορετικά περιστατικά

1993: Διάρρηξη και κλοπή 15 νομισμάτων ρωμαϊκής εποχής

1997: Κλοπή σπάνιων περσικών βιβλίων

Μετά το 2000

2002: Κλοπή κεφαλής ελληνικού αγάλματος 2.500 ετών

2004: Κλοπή κινεζικών κοσμημάτων

2011: «Εξαφάνιση» δαχτυλιδιού CARTIER αξίας 750.000 λιρών

Σχετικά θέματα

Βρετανικό Μουσείο: Ερωτήματα για την προστασία των συλλογών μετά από την πρόσφατη κλοπή αντικειμένων