Eggshell Parenting: Γονείς στα άκρα, παιδιά στα όρια – Πώς να σπάσετε τον κύκλο

Αν το διαβάζετε αυτό, δεν χρειάζεται να σας πούμε ότι το να μεγαλώνεις παιδιά είναι ένα συναισθηματικό rollercoaster! Τη μια στιγμή αποθαρρύνεστε προσπαθώντας να ετοιμάσετε τα παιδιά σας για το σχολείο ή να μαζέψετε τα παιχνίδια τους από το πάτωμα και την επόμενη γελάτε με κάτι χαριτωμένο ή αστείο που είπαν. Αλλά μερικοί γονείς εκφράζουν όλα αυτά τα συναισθήματα με πολύ έντονο τρόπο, κλαίγοντας από συγκίνηση που έχουν το παιδί τους αγκαλιά τη μια στιγμή και ξεσπώντας για ένα ακατάστατο δωμάτιο λίγα λεπτά αργότερα. Υπάρχει πλέον μια φράση που εξηγεί την κυκλοθυμία, τις ασυνεπείς συμπεριφορές και τα απρόβλεπτα συναισθήματα που επιδεικνύουν κάποιοι γονείς: eggshell parenting.

Η φράση “eggshell parenting” επινοήθηκε από την κλινική ψυχολόγο Dr. Kim Sage και προέρχεται από το να «πατάει κανείς πάνω σε τσόφλια αυγών» (walking on eggshells), μια περιγραφή του πώς μπορεί να αισθάνεται ένα παιδί όταν βλέπει τον γονιό του να περνάει από τη χαρά στην οργή μέσα σε μια στιγμή για λόγους που δεν είναι προφανείς.

«Στην καρδιά της συναισθηματικά ανασφαλούς γονεϊκής σχέσης βρίσκεται η πραγματική συναισθηματική διακινδύνευση… είναι ένας τρόπος να βάζεις ένα παιδί σε μια θέση όπου πρέπει πάντα να είναι σε εγρήγορση για το τι μπορεί ή δεν μπορεί να συμβεί την επόμενη στιγμή», λέει η Dr. Sage στο Parents. «Ακόμα κι αν είστε στοργικοί και ασφαλείς και υπέροχοι, αν αμέσως μετά μπορεί να είστε ανασφαλείς, στον πυρήνα σας δεν είστε ασφαλείς».

Προφανώς και δεν συστήνουμε το TikTok ως το κατάλληλο μέρος για να πάρει κανείς συμβουλές και πληροφορίες, αλλά οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας συμφωνούν ότι είναι καλή ιδέα να γνωρίζουμε τον όρο, τα σημάδια και τους κινδύνους του “eggshell parenting”.

«Είναι σημαντικό να συζητήσουμε για το eggshell parenting, πέρα από την αυξανόμενη δημοτικότητά του στο TikTok, επειδή πολλοί γονείς δεν συνειδητοποιούν ότι ανατρέφουν τα παιδιά τους με αυτόν τον τρόπο», λέει ο Zishan Khan, M.D., πιστοποιημένος ψυχίατρος παιδιών, εφήβων και ενηλίκων στο Mindpath Health. «Από την επαγγελματική μου εμπειρία, κανείς δεν επιλέγει να ακολουθήσει μια τέτοιου είδους γονεϊκότητα – απλώς έτσι είναι».

Ο Dr. Khan και κάποιοι άλλοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας εμβάθυναν περισσότερο στην έννοια του eggshell parenting και μας συμβουλεύουν πώς να σπάσουμε τον κύκλο αν μεγαλώσαμε με έναν τέτοιο γονέα (ή/και αν σήμερα χρησιμοποιούμε εν αγνοία μας αυτό το στυλ γονεϊκότητας).

(Netaly Reshef, Pexels)

Τι σημαίνει να είσαι «eggshell γονέας»;

Σύμφωνα με το Psychology Today, ο συναισθηματικός συντονισμός και όχι οι λεκτικές δεξιότητες καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, από την επιλογή των λέξεων μέχρι τον τόνο της φωνής μας. Λόγω της ασυνείδητης, αυτόματης διαδικασίας του συναισθηματικού συντονισμού, τα παιδιά είναι οδυνηρά ευαίσθητα στην ατμόσφαιρα που επικρατεί μεταξύ των γονέων τους, ακόμη και αν δεν σας ακούσουν ποτέ να λέτε μια σκληρή λέξη ο ένας στον άλλον. Όταν αντιλαμβάνονται αρνητικά και κυμαινόμενα συναισθήματα, αισθάνονται ανασφαλή και επιφυλακτικά στο σπίτι, το μοναδικό μέρος όπου θα έπρεπε να αισθάνονται ασφαλή.

«Όταν ένας γονιός έχει ασταθείς διαθέσεις, ξεσπάσματα και ασυνεπείς συμπεριφορές που αναγκάζουν τα παιδιά του να “περπατούν σε τσόφλια αυγών” γύρω του, επιδεικνύει eggshell parenting», εξηγεί η Anna Hindell, LCSW-R, CIYT, ψυχοθεραπεύτρια και δασκάλα γιόγκα.

Η βάση του είναι η απρόβλεπτη συμπεριφορά. «Όταν ένας γονιός έχει την τάση να πηγαίνει από το 0 στο 60 σε μια στιγμή, ή -ακόμα χειρότερα- φαίνεται να πυροδοτείται από πράγματα που δεν είναι καθόλου προφανή στο παιδί, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί μπορεί να υπάρξει αρνητικός αντίκτυπος σε ένα παιδί που εκτίθεται συνεχώς σε αυτό», λέει ο Dr. Khan.

Οι πιο ακραίες περιπτώσεις eggshell parenting περιλαμβάνουν σοβαρή ψυχολογική κακοποίηση που μπορεί να προκαλέσει αντιστροφή ρόλων μεταξύ γονέα και παιδιού (γονεοποίηση). «Το παιδί αισθάνεται υπεύθυνο για τη φροντίδα του γονέα του και νιώθει ενοχές όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλει ο γονέας», λέει ο Dr. Khan.

(Ann Bugaichuk, Pexels)

Όσον αφορά το γιατί ή το πώς κάποιος γίνεται eggshell parent, η Hindell συμφωνεί με τον Dr. Khan – συνήθως δεν είναι συνειδητή επιλογή.

«[Η συμπεριφορά] είναι πιθανότατα η καλύτερη προσπάθεια του γονέα για αυτορρύθμιση», λέει η Hindell. «Ένας τέτοιος γονιός πιθανότατα είχε τη δική του ασταθή ανατροφή και δεν έμαθε ποτέ πώς να ηρεμεί τον εαυτό του όταν αναδύονταν δυσάρεστα συναισθήματα. Αν οι γονείς δεν επεξεργαστούν τα δικά τους ζητήματα του παρελθόντος που προκαλούν την παρούσα αστάθεια, η αντιδραστικότητά τους θα επηρεάσει τα παιδιά τους και τους γύρω τους».

Παραδείγματα eggshell parenting

Ας δούμε μερικά παραδείγματα αυτής της γονεϊκής συμπεριφοράς: Το να επαινεί ένας γονιός το παιδί του για τις καλές επιδόσεις του κατά τη διάρκεια ενός αγώνα στίβου και να το επικρίνει αργότερα επειδή δεν πήγε πιο γρήγορα. Το να χρησιμοποιεί απειλές για να αναγκάσειτο παιδί του να κάνει αυτό που θέλει, όπως το να λέει ότι θα το πετάξει έξω από το σπίτι αν αποκτήσει έναν συγκεκριμένο τύπο χτενίσματος. Το να συγχαίρει το παιδί του για το πώς τα πήγε σε ένα τεστ μόλις γυρίζει από το σχολείο, και μετά το δείπνο να το βρίζει επειδή δεν πήρε καλύτερο βαθμό.

(Kindel Media, Pexels)

Τα παιδιά συχνά δεν αναγνωρίζουν την κακοποιητική συμπεριφορά, αλλά τους προκαλεί βλάβη. Στην πραγματικότητα, είναι πιθανό οι συμπεριφορές ενός eggshell γονέα να προκλήθηκαν από το γεγονός ότι ανατράφηκε και ο ίδιος με τον ίδιο τρόπο από τους φροντιστές του.

«Αυτή η απρόβλεπτη συμπεριφορά προκαλεί σύγχυση, στέλνει μπερδεμένα μηνύματα και δεν παρέχει στο παιδί συνεπές καθρέφτισμα, κάτι που χρειάζεται το παιδί από τον φροντιστή για να νιώθει ασφάλεια, σιγουριά και κατανόηση», λέει η Hindell.

Αλλά και οι γονείς έχουν ξεσπάσματα, σωστά;

Με την επικράτηση της «στοργικής ανατροφής» οι γονείς προσπαθούν να αποφύγουν παλιές μεθόδους πειθαρχίας, όπως οι τιμωρίες και οι φωνές. Αντ’ αυτού, επιδιώκουν να οπλίσουν τα παιδιά τους με τρόπους αναγνώρισης και αντιμετώπισης των συναισθημάτων. Παρόλα αυτά, κανένας δεν είναι τέλειος και ακόμα και ο πιο ήρεμος γονιός μπορεί να ξεσπάσει και να φωνάξει σε ένα παιδί. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι ξεκάθαροι: Αυτά τα περιστασιακά ξεσπάσματα δεν συνιστούν eggshell parenting. Αν αναρωτιέστε αν είστε ένας τέτοιος γονιός, μάλλον δεν είστε. Έχετε επίγνωση του τι πυροδοτεί τη συμπεριφορά σας.

«Όλοι μας χάνουμε την ψυχραιμία μας κατά καιρούς», λέει η Shari Botwin, συγγραφέας του Thriving After Trauma: Parents: Stories of Living and Healing. «Ένας eggshell γονέας είναι απρόβλεπτος και θα φωνάζει ή θα ξεσπάει πιο συχνά. Η άλλη διαφορά είναι ότι ένας τέτοιος γονιός συνήθως δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις του. Ωστόσο, οι γονείς που δεν έχουν αυτού του είδους την παθολογία συνήθως κάθονται και μιλούν για το τι συνέβη και στις περισσότερες περιπτώσεις ζητούν συγγνώμη».

Η Botwin συγκαταλέγει τον εαυτό της μεταξύ εκείνων που έχουν ξεσπάσει κατά καιρούς – οπότε να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι. «Στο παρελθόν, σε περιπτώσεις που “το έχω χάσει”, έχω πει στον μικρό μου: “Δεν με έκανες εσύ να σου φωνάξω. Η μαμά δεν το χειρίστηκε καλά και λυπάμαι που σου φώναξα”», λέει.

(Kindel Media, Pexels)

Οι κίνδυνοι του Eggshell Parenting

«Τα παιδιά που μεγαλώνουν με τέτοιους γονείς ζουν σε μια κατάσταση χρόνιας και επίμονης μη προβλεψιμότητας από τους κύριους φροντιστές τους», λέει η Hindell. «Νιώθουν την αστάθεια του περιβάλλοντός τους και τείνουν να κατηγορούν τον εαυτό τους για αυτήν, αντί να κατανοούν ότι έχουν έναν ασταθή γονέα».

Aυτή η γονεϊκή συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμες δυσκολίες για τα παιδιά, όπως άγχος, κατάθλιψη και ασταθής διάθεση.

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα των παιδιών σε μια τέτοια οικογένεια είναι η κατάθλιψη. Αλλά τα σημάδια μπορεί να σας ξεγελάσουν- η παιδική κατάθλιψη μοιάζει διαφορετική από την ενήλικη εκδοχή της με θλίψη, απόσυρση ή κατήφεια. Στα παιδιά, η διαταραχή μοιάζει με χρόνια πλήξη. Τα παιδιά κανονικά έχουν υψηλά επίπεδα ενδιαφέροντος, απόλαυσης και ενθουσιασμού. Αν το παιδί σας δεν ενδιαφέρεται για τα πράγματα για τα οποία ενδιαφέρονται συνήθως τα παιδιά και είναι σπάνια ενθουσιασμένο, πιθανόν να έχει κατάθλιψη.

Πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα στο σχολείο, παρουσιάζουν επιθετικές τάσεις, υπερκινητικότητα και είτε υψηλή συναισθηματική ένταση -θυμό, ευερεθιστότητα ή συχνό κλάμα που φαίνεται να έρχεται από το πουθενά- είτε το ακριβώς αντίθετο: καθόλου συναισθήματα. Στην τελευταία κατάσταση, μπορεί να μοιάζουν με παιδάκια από πέτρα – θα μπορούσατε να τεμαχίσετε ένα κουτάβι μπροστά τους και δεν θα τους ένοιαζε. Έχουν απενεργοποιήσει κάθε συναίσθημα για να αποφύγουν τον πόνο του να περπατούν επάνω σε τσοφλια αυγών.

Μεγαλώνοντας, τα παιδιά που μεγάλωσαν σε μια τέτοια ατμόσφαιρα κινδυνεύουν να γίνουν πικρόχολοι, θυμωμένοι και συναισθηματικά κακοποιητικοί ενήλικες.

Ένα στοιχείο της έρευνας, όπως επισημαίνει το Psychology Today, μπορεί να σας ξαφνιάσει: Το να βλέπεις έναν γονέα να θυματοποιείται είναι συνήθως πιο ψυχολογικά επιζήμιο για τα παιδιά από ό,τι οι τραυματισμοί από την άμεση κακοποίηση του ίδιου του παιδιού.

(RDNE Stock project, Pexels)

Πώς να σπάσετε τον κύκλο του Eggshell Parenting

Είτε σας μεγάλωσε ένας γονιός με αυτόν τον τρόπο, είτε φοβάστε ότι είστε εσείς ένας τέτοιος γονιός, είτε και τα δύο, υπάρχει ελπίδα και θεραπεία.

«Είναι κανείς καταδικασμένος αν συνειδητοποιήσει ότι είναι eggshell γονέας ή αν ανακαλύψει ότι η μητέρα ή ο πατέρας του τον μεγάλωσε με τέτοιο τρόπο; Καθόλου», λέει ο Dr. Khan. «Το καλύτερο που μπορούν να κάνουν είναι να προσπαθήσουν να σπάσουν τον κύκλο, βελτιώνοντας τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν σε στρεσογόνες καταστάσεις».

Πώς ακριβώς να το κάνουν αυτό;

Αυτογνωσία

Η πιο σημαντική συμβουλή που μπορεί να δώσει ο Dr. Khan στους γονείς είναι να αποκτήσουν επίγνωση του eggshell parenting. «Αυτό περιλαμβάνει την αναγνώριση παραδειγμάτων αυτής της γονεϊκής συμπεριφοράς», λέει.

Συγκεκριμένα, προτείνει να ρωτήσετε τον εαυτό σας:

Μήπως οι άνθρωποι θεωρούν μερικές φορές πρόκληση να αλληλεπιδράσουν μαζί σας εξαιτίας των συχνών απρόβλεπτων εναλλαγών της διάθεσής σας;

Όταν συμβαίνει κάτι, ακόμη και σχετικά ασήμαντο, οι άνθρωποι ανησυχούν για το πώς θα αντιδράσετε;

«Αυτά είναι σημαντικά σημάδια ότι έχετε χαρακτηριστικά eggshell γονέα και πρέπει να εργαστείτε για τη βελτίωσή τους όταν μεγαλώνετε ένα παιδί», λέει ο Dr. Khan.

(Victoria Rain, Pexels)

Εξετάστε το ενδεχόμενο επανόρθωσης της σύγκρουσης

Το να αναλάβετε την ευθύνη για τις πράξεις σας είναι το πρώτο βήμα για να σπάσετε τον κύκλο του eggshell parenting. Ζητώντας συγγνώμη για ένα ξαφνικό ξέσπασμα και αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο αντιδράτε σε αγχωτικές καταστάσεις, προχωράτε πολύ στη θεραπεία του εαυτού σας και της σχέσης με τα παιδιά σας.

Η επίλυση των παρατεταμένων συγκρούσεων με τους eggshell γονείς σας, από την άλλη, μπορεί να είναι επίσης θεραπευτική.

«Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να είστε ανοιχτοί και ευάλωτοι με τον γονέα, κατανοώντας ότι υπάρχει πιθανότητα να συνεχίσει το gaslighting και τη ναρκισσιστική συμπεριφορά», λέει ο Dr. Khan. «Ακούστε τι έχουν να πουν ως απάντηση και προσπαθήστε να μην τους ντροπιάσετε ή να τους κάνετε να νιώσουν ενοχές, καθώς αυτό μπορεί να εμποδίσει τις προσπάθειές σας να αποφύγετε τα κοινά χαρακτηριστικά των eggshell γονέων».

Ο Dr. Khan κατανοεί ότι αυτές οι συζητήσεις μπορεί να είναι δύσκολες και ότι τα όρια και η διαχείριση των προσδοκιών είναι απαραίτητα για την προστασία σας.

«Δεν μπορείτε να υποθέσετε ότι θα μπορέσετε να “διδάξετε σε ένα παλιό σκυλί νέα κόλπα”. Να θυμάστε ότι δεν είστε ο θεραπευτής τους και δεν είστε υπεύθυνοι για να διασφαλίσετε ότι μπορούν να θεραπευτούν και να προχωρήσουν μπροστά, κάτι που μπορεί να είναι η φυσική σας τάση, αφού σας μεγάλωσαν τέτοιοι γονείς», λέει ο Dr. Khan.

(Karolina Grabowska, Pexels)

Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια

Αν μεγαλώσατε από έναν eggshell γονέα, πιθανότατα δεν θέλετε να επαναληφθεί η ιστορία με τα παιδιά σας. Δεν χρειάζεται να τα καταφέρετε μόνοι σας. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να σας βοηθήσει να επουλώσετε τις πληγές της παιδικής ηλικίας και να αποφύγετε την επανάληψη του eggshell parenting με το παιδί σας (ή να βρείτε τρόπους ρύθμισης ώστε να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε αυτόν τον τρόπο).

Ο Dr. Khan εξηγεί ότι ορισμένες πρακτικές που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένας θεραπευτής περιλαμβάνουν:

Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) για να σας βοηθήσει να αναπλαισιώσετε τις σκέψεις και τις εμπειρίες σας.

Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία που βοηθά να διακρίνετε τι πυροδοτεί τη συναισθηματική αστάθεια.

Διαπροσωπική θεραπεία για τη βελτίωση των αλληλεπιδράσεων με τους άλλους, συμπεριλαμβανομένων των αγαπημένων σας προσώπων.

Ένας ψυχίατρος μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή, εάν χρειάζεται. Ο απώτερος στόχος είναι να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε την ευημερία σας, ώστε να μπορείτε να γεμίζετε και τα ποτήρια των παιδιών σας. «Όλα αυτά θα μεταφραστούν στο να αισθάνεται η οικογένειά σας πιο ασφαλής και σίγουρη μαζί σας και με την ατμόσφαιρα στο σπίτι», καταλήγει ο Dr. Khan.

Με πληροφορίες από: Parents, Mindpath, Psychology Today, Lifehacker

Διαβάστε επίσης:

Άυπνοι γονείς, άυπνα παιδιά: Πώς μπορούμε να κοιμηθούμε ξανά;

Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα: Η μαγική επίδραση της ενεργητικής ακρόασης

Προς τον νέο μπαμπά με επιλόχειο κατάθλιψη: Δεν είσαι μόνος

Διαισθητική διατροφή και παιδιά: Εμπιστευθείτε την όρεξή τους

www.ertnews.gr

Διαβάστε περισσότερα… Read More